Kennis, screening en nieuwe technologieën in de strijd tegen tuberculose

Jaarlijks vragen we op Wereld Tuberculosedag aandacht voor deze infectieziekte. Dat is helaas nodig, want wereldwijd overlijden jaarlijks zo’n 1,5 miljoen mensen aan tbc. Onze MMM i.o. Jessica de Beer vertelt regelmatig over tbc tijdens congressen en bijeenkomsten. Jessica: “Ik promoveerde op het onderwerp verspreiding van resistente tbc in Europa.” Dat is een groot probleem, vooral vanuit Oost-Europa. Mede door reizen van en naar het buitenland en immigratie komt (resistente) tbc ook in Nederland terecht. En hoewel tbc in principe in Nederland relatief weinig voorkomt, is er hier wel veel kennis aanwezig.

Moleculaire detectie

Naast kennis blijft screening van tbc cruciaal. De tuberculose-bacterie kan soms jaren in het lichaam sluimeren voordat het de kop op steekt. Ook in het lab duurt het kweken van de bacterie uit patiëntmateriaal zo’n 8 weken. Jessica: “Op de afdeling moleculaire microbiologie kun je via een PCR-test echter al vroeg direct in het materiaal kijken of het DNA van de tb bacterie aanwezig is. Dan weet je de gevoeligheid voor antibiotica nog niet, maar dat onderzoeken we dan vervolgens met Next Generation Sequencing (NGS).” Onze kennis van tbc en NGS delen we graag. Afgelopen december trainden analisten van Labmicta een groep collega-laboratoriummedewerkers en PhD-studenten uit Kirgizië, Tanzania en Vietnam als onderdeel van het KNCV project ‘Nooit meer een pandemie’. Tijdens hun bezoek leerden zij omgaan met de MinION, een handzaam apparaat dat NGS-techniek toepast voor detectie van onder andere tuberculose.

Tuberculose centra

Wist je dat Labmicta beschikt over een zogeheten BSL-3 ruimte? Dat is een lab met strenge biologische veiligheidsaspecten, zoals een sluis, dubbele ruiten, regeling van onderdruk, een luchtfilter en uitsluitend toegankelijk voor gekwalificeerde analisten. Het onderhouden van deze ruimtes kost veel geld, waardoor er al een aantal in Nederland verdwenen. Jessica: “Uiteindelijk zullen er een aantal centra in Nederland overblijven die gespecialiseerd zijn in het kweken van de tb bacterie.”

Op 12 april organiseert het RIVM de Tuberculose Diagnostiekdagen. Jessica – ooit werkzaam bij het RIVM op het tbc-lab – houdt dan een presentatie over ‘Next Generation Sequencing diagnostiek van Mycobacterium tuberculosis complex uit klinisch samples’.