Tuberculose

Blijvende aandacht voor infectieziekte tuberculose is belangrijk

24-03-2022

Jaarlijks is er een Wereld Tuberculose Dag. Hoewel met ongeveer 700 patiënten per jaar deze bacteriële infectieziekte in Nederland gelukkig nauwelijks een noemenswaardige rol speelt, ligt dit wereldwijd wel anders. Daarom is het belangrijk om de kennis en het bewustzijn van tuberculose op peil te houden, ook in Nederland.

Nederlandstalige Tuberculose Diagnostiek Dagen

Adri van der Zanden, medisch moleculair microbioloog bij Labmicta, is voorzitter van de Nederlandstalige Tuberculose Diagnostiek Dagen. Dit is een jaarlijks terugkerend evenement voor bij- en nascholing op het gebied van tuberculose. Adri licht toe waarom dit evenement zinvol is, ondanks dat tbc zo weinig voorkomt in ons land: “Tijdens dit congres komen artsen-microbioloog, longartsen, sociaal-verpleegkundigen, analisten en andere professionals die zich bezighouden met (de behandeling van) tbc bij elkaar. We spreken hier onder meer over nieuwe richtlijnen, infectiepreventie, behandeling en diagnostiek.”

Resistentie maakt behandelen moeilijk en kostbaar

Al komt tbc in Nederland niet veel meer voor, het is en blijft een ernstige en vaak dodelijke infectieziekte die wereldwijd nog veel leed veroorzaakt. Het grootste deel van de Nederlandse patiënten nam de ziekte mee uit het buitenland. Gelukkig is tbc goed en goedkoop te behandelen, maar helaas bestaan er ook resistente vormen. En die veroorzaken zelfs in Nederland soms problemen. Adri: “Op het onderwerp ‘resistente vormen van tbc’ promoveerde ik in 2000. Voor die resistente gevallen moet je op zoek naar andere antibiotica dan gebruikelijk, bijvoorbeeld via een infuus. Dan is behandeling ineens niet meer zo makkelijk en goedkoop. Juist daarom is het zo belangrijk om kennis en data te blijven delen. Binnen Labmicta is er een apart laboratorium waarin we continu onderzoek doen naar tbc. Die ruimte is speciaal daarvoor gebouwd en noemen we ook wel BSL 3-ruimte: met strenge biologische veiligheidsaspecten, zoals een sluis, dubbele ruiten, regeling van onderdruk, een luchtfilter en uitsluitend toegankelijk voor gekwalificeerde analisten.

Onderzoek tbc met next generation sequencing (ngs)

Daarnaast werken Labmicta en het referentielaboratorium voor tuberculose van het RIVM samen met het KNCV Tuberculosefonds in een project over de inzet van next generation sequencing (ngs) in minder ontwikkelde landen. Ngs maakt het mogelijk om verspreiding van infectieziekten op locatie op te sporen en in te dammen. Labmicta is in Nederland éen van de pioniers bij de inzet van ngs. Adri: “Met deze state-of-the-art techniek halen we de genetische code uit bacteriën in patiëntmateriaal. De MinION – een handzaam apparaat dat de ngs-techniek toepast – bepaalt de lettercode van het DNA van die bacterie en haalt dit in de cloud door een databank. Daar rolt dan uit wat voor bacterie het is en of er sprake is van resistentie voor bepaalde antibiotica. Zo kan een passende behandeling worden gestart. Met MinION kunnen we op een eenvoudige manier tbc helpen bestrijden in landen waar geen of weinig hoogstaande laboratoria zijn. Zelfs met zo’n handig apparaat blijft de expertise van en ervaring met reguliere tuberculosediagnostiek altijd noodzakelijk.” Meer weten over dit project, kijk dan hier: Alles-in-één test voor vroege detectie van infectieziekten en medicijnresistentie – KNCV – Tuberculosefonds (kncvtbc.org)